Chổi than máy khoan là gì? Tác dụng, phân loại và cách thay thế

Chổi than máy khoan là linh kiện quan trọng, đóng vai trò trung gian trong việc truyền tải điện giữa các bộ phận bên trong động cơ. Nhờ chổi than, máy khoan có thể hoạt động ổn định, đảm bảo hiệu suất khoan cắt mạnh mẽ và bền bỉ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về cấu tạo, công dụng, cách thay thế và những lưu ý khi sử dụng linh kiện này.

1. Chổi than máy khoan là gì?

Chổi than máy khoan là linh kiện quan trọng trong ngành dụng cụ điện cầm tay, có hình dạng tương tự như một chiếc bàn chải nhỏ. Sản phẩm này được làm từ chất liệu than chì có thành phần carbon được lắp đặt bên trong động cơ máy với các sợi dây đồng quấn xung quanh.

Khi tháo vỏ máy, bạn có thể dễ dàng quan sát chổi than cùng với động cơ. Không chỉ được sử dụng phổ biến trong các thiết bị điện cầm tay, chổi than còn được ứng dụng rộng rãi trong các thiết bị điện gia dụng và đồ chơi trẻ em. 

2. Cấu tạo của chổi than máy khoan

Chổi than máy khoan chủ yếu được làm từ chất liệu than chì có đặc tính dẫn điện và chịu nhiệt cao. Thiết kế của chổi than bao gồm một bàn chải nhỏ kết hợp vi lò xo và dây dẫn, giúp duy trì sự tiếp xúc liên tục với cổ góp trên rôto để truyền tải dòng điện hiệu quả.

• Lò xo: Chịu trách nhiệm tạo áp lực cần thiết để chổi than luôn tiếp xúc với cổ góp.
• Dây dẫn: Kết nối chổi than với mạch điện bên ngoài.

Ngoài than chì, chổi than còn có thể được làm từ các vật liệu khác như đồng, bạc, nhựa hoặc kết hợp nhiều chất liệu nhằm đáp ứng những yêu cầu công việc cụ thể.

3. Tác dụng của chổi than máy khoan

Chổi than máy khoan đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối, dẫn và truyền tải điện giữa các bộ phận trong động cơ điện. Chổi than là cầu nối trung gian giúp truyền điện giữa phần tĩnh (Stats) và phần quay (rôto), đảm bảo động cơ hoạt động trơn tru.

Trong các dòng máy khoan cao cấp, chổi than được sản xuất với độ chính xác cao, đảm bảo chất lượng và độ bền vượt trội. Tuy nhiên, sau thời gian dài sử dụng, chổi than vẫn sẽ bị hao mòn và cần được thay thế. Vì vậy, người dùng nên kiểm tra thiết bị định kỳ để đảm bảo động cơ vận hành ổn định và hiệu quả.

4. Các loại chổi than máy khoan

Dựa trên cấu trúc và hình dáng, chổi than bao gồm các loại:

• Chổi than đơn: Là loại chổi than một miếng.
• Chổi than kép: Được tạo thành từ hai chổi than đơn ghép lại với nhau bằng dây cáp hoặc đầu nối.
• Chổi than kết cấu sandwich: Gồm hai hoặc nhiều miếng than được ghép chặt với nhau và sử dụng như một chổi than. Các miếng than có thể cùng hoặc khác vật liệu.
• Chổi than tách: Gồm hai hoặc nhiều miếng than không liên kết theo chiều dày, có thể di chuyển tương ứng hoặc sử dụng như một chổi than thống nhất. Các miếng than có thể có cùng hoặc khác vật liệu và có thể liên kết vật lý hoặc không.

5. Cách thay chổi than máy khoan bị mòn chi tiết

5.1. Cách thay chổi than cho máy khoan điện

• Bước 1: Tháo vỏ máy khoan

Bạn sử dụng tua vít dẹt hoặc máy khoan bắt vít để tháo toàn bộ ốc vít trên thân máy. Sau đó, bạn sử dụng tua vít dẹt để tách hai nửa vỏ máy.

• Bước 2: Tháo các bộ phận bên trong

Xác định vị trí chổi than, thường nằm tại điểm tiếp xúc với cổ góp. Tiếp theo, bạn cần tháo động cơ ở đầu máy khoan và bộ công tắc gần tay cầm để lấy stato cố định chứa chổi than ra khỏi vỏ máy.

• Bước 3: Tháo bạc đạn

Bạn dùng tua vít nhọn để bóp hai chổi than lại, đẩy rôto ra ngoài, sau đó bạn tháo bạc đạn bên trong. Tiếp đến, bạn tiến hành thay thế chổi than mới. Bạn nên thay cả hai bên để đảm bảo máy hoạt động ổn định và bền bỉ.

• Bước 4: Thay chổi than mới

Bạn đặt chổi than mới vào vị trí cố định, đảm bảo lắp đúng hướng và cân đối với hai bên như ban đầu.

• Bước 5: Lắp bạc đạn

Bạn gắn bạc đạn trở lại theo thứ tự ngược lại so với khi tháo, để bạc đạn đẩy chổi than vào đúng vị trí ban đầu.

• Bước 6: Lắp lại các bộ phận

Bạn lắp các linh kiện vào vị trí ban đầu, sau đó đóng vỏ máy khoan và siết chặt các vít là bạn đã hoàn tất quá trình thay chổi than.

5.2. Cách thay chổi than cho máy khoan pin

• Bước 1: Tháo nắp máy khoan pin

Bạn sử dụng tua vít dẹt để mở hai nắp của máy khoan pin. Sau khi tháo nắp, bạn sẽ thấy chổi than nằm bên trong.

• Bước 2: Gỡ chổi than cũ

Bạn sử dụng tua vít dẹt nhẹ nhàng cạy chổi than cũ ra khỏi vị trí. Bạn lưu ý thực hiện thao tác cẩn thận để tránh làm hỏng các linh kiện bên trong.

• Bước 3: Lắp chổi than mới

Bạn lắp cặp chổi than mới vào đúng vị trí ban đầu, đảm bảo đúng chiều và khớp với các rãnh trên máy để chổi than tiếp xúc tốt với động cơ.

• Bước 4: Lắp lại vỏ máy

Bạn gắn nắp máy khoan pin về vị trí cũ, sau đó kiểm tra kỹ để đảm bảo các bộ phận đã lắp đúng cách và an toàn trước khi sử dụng.

6. Lưu ý khi dùng máy khoan có chổi than

Để đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ của máy khoan có chổi than, người dùng cần lưu ý các điểm sau:

6.1. Kiểm tra chổi than định kỳ

Chổi than trong máy khoan sẽ bị mài mòn theo thời gian, ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của động cơ. Vì vậy, người dùng nên kiểm tra chổi than sau mỗi 50 - 100 giờ sử dụng để phát hiện sớm các dấu hiệu hao mòn như ngắn lại hoặc cháy xém. Việc kiểm tra thường xuyên giúp đảm bảo máy vận hành ổn định, tránh hư hỏng. 

6.2. Thay chổi than theo cặp

Khi chổi than bị mòn và cần thay thế, bạn nên thay cả hai chổi than cùng lúc. Điều này giúp đảm bảo sự cân bằng trong động cơ, hạn chế tình trạng tiếp xúc không đồng đều giữa cổ góp và chổi than, từ đó giúp duy trì hiệu suất làm việc tốt nhất cho máy khoan.

6.3. Tránh sử dụng máy quá tải

Việc vận hành máy khoan liên tục trong thời gian dài có thể khiến chổi than bị nóng, hao mòn nhanh và ảnh hưởng đến tuổi thọ động cơ. Bạn nên sử dụng máy trong thời gian hợp lý, cho máy nghỉ ngơi sau mỗi phiên làm việc để tránh quá nhiệt, giúp chổi than và các linh kiện khác bền hơn.

6.4. Làm sạch máy thường xuyên

Bụi bẩn và mạt than có thể tích tụ bên trong máy, ảnh hưởng đến độ tiếp xúc của chổi than với cổ góp và làm giảm hiệu suất hoạt động. Để tránh tình trạng này, bạn nên vệ sinh máy khoan định kỳ bằng cách thổi bụi hoặc lau sạch các bộ phận bên trong, giúp máy luôn hoạt động trơn tru.

6.5. Không sử dụng máy khi chổi than bị mòn quá mức

Nếu chổi than đã mòn quá mức mà không được thay thế kịp thời, động cơ có thể bị đánh lửa mạnh, làm hỏng cổ góp và ảnh hưởng đến các linh kiện khác. Vì vậy, khi phát hiện chổi than bị mài mòn nhiều, bạn cần thay thế ngay để đảm bảo máy vận hành an toàn và hiệu quả.

6.6. Sử dụng nguồn điện ổn định

Máy khoan có chổi than cần được cấp nguồn điện phù hợp để hoạt động tối ưu. Nguồn điện không ổn định, quá yếu hoặc quá mạnh có thể khiến động cơ nóng lên nhanh chóng, làm chổi than hao mòn nhanh hơn. Do đó, bạn cần kiểm tra nguồn điện trước khi sử dụng để bảo vệ máy khoan và kéo dài tuổi thọ của chổi than.

6.7. Lựa chọn chổi than chất lượng cao

Chổi than kém chất lượng có thể làm giảm hiệu suất dẫn điện và nhanh chóng bị mài mòn, gây hư hỏng động cơ. Vì vậy, người dùng nên ưu tiên sử dụng chổi than chính hãng và các loại có chất lượng cao để đảm bảo máy hoạt động ổn định, bền bỉ và ít phải thay thế hơn.

Chổi than máy khoan là một bộ phận quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất và tuổi thọ của máy. Việc hiểu rõ về cấu tạo, chức năng cũng như cách thay thế và bảo dưỡng chổi than sẽ giúp người dùng sử dụng máy khoan hiệu quả và bền bỉ hơn. Hy vọng với những thông tin mà Vinachi cung cấp sẽ giúp bạn lựa chọn được loại chổi than phù hợp.